Μερικές σκέψεις για τη γλώσσα

από την Ομάδα Έκδοσης

Το θέμα της γλώσσας έρχεται συχνά στην επικαιρότητα, πολλές φορές με άλλες διατυπώσεις, άλλες πάλι με άλλους στόχους. Είναι βέβαιο ότι η συζήτηση διαμορφώνει ένα πλαίσιο αναφοράς και ανοίγει το θέμα αρκετές φορές ή τουλάχιστον το συντηρεί.

Είναι σημαντικό να ερευνήσουμε την παιδαγωγική δυναμική της γλώσσας, τον τρόπο με τον οποίο διδάσκεται σήμερα στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους καλλιεργείται μέσα στο σχολικό, οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον.

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον επίσης να συζητήσουμε αν και κατά πόσον η δυναμική της παγκοσμιοποίησης μπορεί να διαμορφώσει πλαίσιο μηχανισμού μελέτης για τη γενικότερη επίδρασή της στα γλωσσικά φαινόμενα. Από την άλλη η είσοδος των ξενόφερτων, όπως λέγονται, στοιχείων, αποτελεί πράγματι ουσιαστικό πεδίο μελέτης ή είναι προτιμότερο να ερευνήσομε το είδος και τον τρόπο εξέλιξης μιας γλώσσας.
Βέβαια είναι γνωστό ότι η κοινωνική διαδικασία έχει ασυνείδητους ελεγκτικούς μηχανισμούς οι οποίοι ενεργοποιούνται για να αποβάλλουν ό,τι γενικότερα δε συμβάλλει στη φυσική κοινωνική εξέλιξη. Το ζήτημα σχετίζεται με τις αντιστάσεις μας, τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνομε τον πολιτισμό μας, το είδος της αλληλεπίδρασης των κοινωνικών φαινομένων και των αναγκών μας.
Πράγματι ζούμε στην εποχή κατά την οποία όλα αλλάζουν πολύ γρήγορα. Πολλές φορές δεν μπορούμε να μελετήσουμε τον τρόπο μετάβασης και μετασχηματισμού των φαινομένων εξαιτίας της ταχύτητας μεταβολής τους. Η ίδια η τεχνολογία και το διαδίκτυο διαμορφώνει νέες κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές δομές, νέα γλώσσα, νέα στάση και νέες αντιλήψεις. Είναι το αρχικό στάδιο μιας άλλης γλωσσικής επικοινωνίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα στο πλαίσιο αυτό, οφείλει να προστατεύσει ακόμη περισσότερο τις ιστορικές γλώσσες και να διαμορφώσει ισότιμη γλωσσική πολιτική. Είναι σαφές ότι δεν αντιμετωπίζομε τη γλώσσα ως κλειστό σύστημα αναφοράς. Τούτο θα μας οδηγούσε σε μια «ρατσιστική» αντιμετώπιση των επικοινωνιακών κωδίκων με έντονα τα στοιχεία του σωβινισμού. Απεναντίας η ελληνική γλώσσα ουδέποτε υπήρξε κλειστό σύστημα αναφοράς. Ήταν πάντοτε ανοιχτή σε νέες προκλήσεις και στρατηγικές.
Η γλώσσα. Δημιούργημα του ανθρώπινου εγκεφάλου και πεδίο γέννησης και ανάπτυξης του πολιτισμού. Για το λόγο αυτό όταν προσπαθούμε να αναλύσομε τα φαινόμενα που τη συνιστούν ας μην ξεχνάμε ότι αυτή είναι εκείνη που γέννησε και τα αντικλείδια της…